Mặc dù sự bùng phát của Ebola có thể xảy ra ở bất cứ nước nào trên thế giới, nhưng không cần quá lo lắng. Khi những người nhiễm Ebola được chẩn đoán, cách ly, và được chăm sóc, nguy cơ lây truyền bệnh cho người khác là thấp.
Trong khi đó, du khách nên tránh đi đến những nơi bùng phát dịch Ebola đã được báo cáo. Những người cần phải đi đến những khu vực cần thận trọng để tránh bị nhiễm trùng.
Ebola là gì?
Ebola, hoặc sốt xuất huyết Ebola (Ebola HF), là một bệnh truyền nhiễm và đe dọa tính mạng, ảnh hưởng đến con người và các loài linh trưởng khác, như khỉ, khỉ đột, tinh tinh. Nó làm cho hệ thống miễn dịch của cơ thể suy yếu và có thể dẫn đến xuất huyết nặng, suy cơ quan và tử vong.
Người nhiễm Ebola khi chạm vào chất lỏng trong máu hoặc cơ thể của người bị nhiễm bệnh.
Ebola là tên của con sông Ebola tại Cộng hòa Dân chủ Congo (trước đây là Zaire). Bệnh lần đầu tiên được báo cáo trong một ngôi làng trên sông vào năm 1976. Kể từ đó, đã có một vài sự bùng phát của dịch bệnh ở miền tây Châu Phi, Uganda, và Sudan.
Khả năng lây lan
Động vật nhiệt đới ở châu Phi cho là mang virus bao gồm khỉ đột, khỉ, dơi ăn quả, nhím và linh dương rừng.
Một khi ai đó nhiễm Ebola, họ có thể truyền virus cho người khác theo những cách khác nhau. Mọi người có thể nhiễm các virus qua cách xử lý máu, nước tiểu, hoặc chất dịch cơ thể khác của một người nào đó bị nhiễm bệnh, hay qua tiếp xúc với các đối tượng (như kim tiêm) đã bị nhiễm với máu hoặc chất dịch bị nhiễm bệnh.
Bởi vì điều này, Ebola có thể lây lan nhanh chóng trong gia đình và trong các trung tâm y tế, nơi những người chăm sóc hoặc người không mặc đồ bảo hộ thích hợp.
Ebola không lan truyền qua thực phẩm hoặc nước như một số virus khác. Nó cũng không đi qua không khí như virus cúm hoặc cảm.
Làm thế nào có thể lây nhiễm Ebola?
Ebola lây nhiễm, nhưng không phải là truyền nhiễm như cúm. Với Ebola, một người chỉ lây nhiễm sau khi bắt đầu cảm thấy bị bệnh với các triệu chứng từ virus. Trong khu vực có ổ dịch Ebola, bất cứ ai cảm thấy không khỏe nên được trợ giúp y tế ngay lập tức và tránh tiếp xúc với những người khác.
Sau khi bắt đầu cảm thấy mệt, những người có bệnh dễ lây lan, virus có thể được tìm thấy trong máu và chất dịch cơ thể của họ, ngay cả khi họ phục hồi từ các triệu chứng của bệnh. Virus này có thể vẫn còn trong dịch cơ thể của một người trong nhiều tuần sau khi hồi phục.
Các dấu hiệu và triệu chứng
Các dấu hiệu đầu tiên của Ebola có thể xuất hiện 2-21 ngày sau khi một người nào đó đã được tiếp xúc với virus. Triệu chứng bắt đầu từ 8-10 ngày sau khi tiếp xúc.
Các triệu chứng sớm của Ebola bao gồm:
- Cảm sốt
- Đau đầu
- Đau khớp và cơ bắp
- Yếu đuối và mệt mỏi
- Viêm họng
- Ớn lạnh
Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng khác có thể xuất hiện, bao gồm:
- Chảy máu bên trong và bên ngoài cơ thể
- Buồn nôn và ói mửa
- Bệnh tiêu chảy
- Nổi mẩn da
- Đau ngực và bụng đau
- Khó thở hoặc nuốt
Trong giai đoạn sau, Ebola có thể dẫn đến chảy máu nặng, sốc, hôn mê, suy cơ quan và cái chết, thường là do huyết áp thấp.
Chẩn đoán
Được chẩn đoán sớm và chính xác có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Nhưng vì các triệu chứng ban đầu tương tự như những virus của các bệnh thông thường khác, nên khó xác định đó là virus Ebola.
Nếu một người có triệu chứng Ebola và đã ở trong khu vực dịch Ebola thì ngay lập tức bị cô lập từ những người khác và được chăm sóc bởi các chuyên viên y tế mặc đồ bảo hộ thích hợp.
Các bác sĩ có thể kiểm tra sự hiện diện của virus Ebola bằng cách làm xét nghiệm máu, xét nghiệm chức năng gan, và những xét nghiệm đó giúp xác định virus Ebola. Kiểm tra virus cần phải được gửi đến phòng thí nghiệm với các thiết bị đặc biệt và kết quả có thể mất vài tuần.
Điều trị
Hầu hết những người nhiễm Ebola cần chăm sóc đặc biệt tại bệnh viện hoặc trung tâm y tế được trang bị tốt. Điều trị bao gồm việc giữ và duy trì nồng độ oxy và huyết áp, thay thế máu mất qua đường truyền, điều trị triệu chứng và biến chứng của họ. Bệnh nhân cũng cần phải được phân lập từ công chúng trong quá trình điều trị để ngăn ngừa bệnh lây lan.
Một số phương pháp điều trị thử nghiệm cho Ebola đã có hiệu quả khi thử nghiệm trên động vật, nhưng không được chính thức chấp thuận sử dụng ở người.
Phòng ngừa
Không có thuốc chủng ngừa Ebola, mặc dù các bác sĩ đang tích cực nghiêm cứu. Cách tốt nhất để bảo vệ chống lại nhiễm Ebola là tránh các khu vực đã bùng phát. Những chuyến du lịch đến châu Phi, đặc biệt là Tây Phi, trước tiên nên kiểm tra trang web Ebola của CDC.
Những người phải đi đến một nơi mà Ebola đang bùng phát nên tránh tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh, rửa tay thường xuyên, và không chạm vào hoặc ăn động vật hoang dã (đôi khi được gọi là “thịt thú rừng”). Những người làm việc với bệnh nhân Ebola phải mặc quần áo bảo hộ.
Các biện pháp y tế công cộng tập trung vào cách ly và điều trị những người bị nhiễm virus Ebola. Bất kỳ kim tiêm hoặc các thiết bị khác sử dụng trong điều trị của họ nên được xử lý đúng cách. Hài cốt của những người chết vì căn bệnh này phải được giữ biệt lập và chôn kịp thời bởi các chuyên gia được đào tạo và mang dụng cụ bảo hộ đầy đủ.
Ebola là một trong những bệnh nguy hiểm nhất được biết đến cho nhân loại. Nhưng điều trị tích cực và đột phá mới, các bác sĩ đang gặt hái nhiều thành công hơn bao giờ đối với nó. Và với khả năng nghiên cứu vắc-xin thành công, thì Ebola có thể cũng giống như bệnh đậu mùa không còn là mối đe dọa.
