Giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD), nếu không được điều trị, có thể dẫn đến vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và làm tăng nguy cơ mắc vi rút suy giảm miễn dịch ở người (HIV), virus gây bệnh AIDS. Bệnh giang mai cũng có thể được truyền từ mẹ sang con trong khi mang thai và gây ra những biến chứng nghiêm trọng.
Một người nhiễm bệnh giang mai trong giai đoạn đầu có thể được điều trị bằng kháng sinh và có thể được ngăn ngừa bằng cách tránh tiếp xúc tình dục với người bị nhiễm. Tuy nhiên, họ không bao giờ biết rằng họ đang bị nhiễm bệnh, vì vậy bất cứ ai có quan hệ tình dục (bằng miệng, hậu môn hoặc âm đạo) nên sử dụng biện pháp phòng ngừa chống lại STDs và kiểm tra sức khỏe thường xuyên.
Các triệu chứng
Bệnh giang mai, do vi khuẩn Treponema pallidum, thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào ở giai đoạn đầu. Nhưng nếu không được điều trị, nó có thể tiến triển ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.
Bệnh giang mai thường có ba giai đoạn và có thể có các triệu chứng khác nhau ở mỗi người.
Giai đoạn 1
Vết loét hạ cam trên ngón tay. Khác với các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, bệnh giang mai không chỉ giới hạn ở những bộ phận sinh dục, mà còn có thể lây truyền qua các tiếp xúc gần khác.
Đây là giai đoạn rất quan trọng để phát hiện và điều trị kịp thời. Khoảng 3-90 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh (trung bình 21 ngày), sẽ xuất hiện tổn thương da ở các điểm tiếp xúc. Vết loét xuất hiện ở những nơi tiếp xúc với xoắn khuẩn giang mai, thường là ở bộ phận sinh dục như: môi lớn, môi bé, âm đạo, cổ tử cung, quy đầu, dương vật hoặc trực tràng. Tổn thương này, được gọi là hạ cam, là một dạng viêm loét, có đặc điểm nông, hình tròn hay bầu dục kích thước 0.3 đến 3cm, bờ nhẵn, màu đỏ, không ngứa, không đau, không có mủ; đáy vết loét thâm nhiễm cứng và kèm theo nổi hạch hai bên vùng bẹn, cứng và cũng không đau. Các triệu chứng trên có thể tự biến đi sau 3 đến 6 tuần lễ kể cả không điều trị nên nhiều người tưởng lầm là khỏi bệnh nhưng thực sự là vi khuẩn lúc đó đã vào máu, bệnh vẫn tiếp tục phát triển với những biểu hiện khác.
Giai đoạn 2
Giai đoạn 2 xảy ra từ 4 đến 10 tuần sau giai đoạn 1. Giai đoạn này có rất nhiều biểu hiện khác nhau, ví dụ như: nốt ban đối xứng, màu hồng như hoa đào (đào ban) không ngứa trên toàn thân hoặc tứ chi bao gồm cả lòng bàn tay, bàn chân, hình ảnh đào ban màu đỏ hồng hoặc hồng tím như cánh hoa đào, ấn vào thì mất, không nổi cao trên mặt da, không bong vảy và tự mất đi. Thường khu trú hai bên mạng sườn, ngực, bụng, chi trên. Đào ban xuất hiện dần trong vòng 1 đến 2 tuần, tồn tại không thay đổi trong vòng 1 -3 tuần sau đó nhạt màu dần rồi mất đi.
Hoặc bệnh có thể làm xuất hiện các mảng sẩn, nốt phỏng nước, vết loét ở da và niêm mạc. Mảng sẩn, sẩn các loại, có nhiều kích thước khác nhau, như bằng hạt đỗ, đinh gim, hoặc sẩn hình liken, ranh giới rõ ràng màu đỏ như quả dâu, không liên kết với nhau, thường hay bong vảy và có viền da ở xung quanh sẩn, nếu các sẩn có liên kết với nhau sẽ tạo thành các mảng, hay sẩn mảng, các sản ở kẽ da do bị cọ sát nhiều có thể bị trợt ra, chảy nước, trong nước này có chứa rất nhiều xoắn khuẩn nên rất dễ lây khi tiếp xúc với những bệnh nhân này.Sẩn mủ ít gặp hơn đào ban và các loại sẩn trên, chủ yếu ở những người nghiện rượu, trông giống như viêm da mủ nông và sâu. Tại các khu vực ẩm ướt của cơ thể (thường là âm hộ hoặc bìu), phát ban trở nên bằng phẳng, rộng, màu trắng, hoặc các thương tổn giống như mụn cóc. Các triệu chứng khác thường gặp ở giai đoạn này bao gồm sốt, đau họng, mệt mỏi, sụt cân, đau đầu, nổi hạch. Một số trường hợp hiếm gặp có thể kèm theo viêm gan, thận, viêm khớp, viêm màng xương, viêm dây thần kinh thị giác, viêm màng bồ đào, và viêm giác mạc kẽ. Các triệu chứng này thường tự biến mất sau 3-6 tuần.
Giai đoạn tiềm ẩn
Giang mai tiềm ẩn được xác định khi có bằng chứng huyết thanh của bệnh nhưng không có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh. Giai đoạn này chia làm 2 loại: thời gian tiềm ẩn dưới 1 năm sau giai đoạn 2 (sớm) và thời gian tiềm ẩn kéo dài hơn 1 năm sau giai đoạn 2 (muộn) Giang mai tiềm ẩn sớm có thể tái phát các triệu chứng bệnh, giang mai tiềm ẩn muộn không có triệu chứng và không lây bằng giang mai tiềm ẩn sớm.
Giai đoạn 3
Bệnh giang mai giai đoạn 3 có thể xảy ra khoảng 3-15 năm sau những triệu chứng của giai đoạn 1 và được chia thành ba hình thức khác nhau: giang mai thần kinh (6,5%), giang mai tim mạch (10%) và củ giang mai (15%). Những người bị bệnh giang mai giai đoạn này không lây bệnh.
Điều trị
Bác sĩ có thể kiểm tra bệnh giang mai bằng cách xét nghiệm máu và điều trị nó bằng kháng sinh. Các bác sĩ cũng có thể kiểm tra các bệnh STDs khác, chẳng hạn như bệnh lậu, chlamydia và HIV.
Những ai đã từng quan hệ tình dục nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra bệnh giang mai và bệnh STDs khác. Một người đã có quan hệ tình dục với một người mắc bệnh giang mai, hoặc có bất kỳ triệu chứng của bệnh, nên đi khám bác sĩ để xét nghiệm và điều trị càng sớm càng tốt.
Ngăn ngừa STDs
Bởi vì bệnh giang mai là một STD, cách tốt nhất để ngăn chặn việc đó là tránh quan hệ tình dục. Hoạt động tình dục với hơn một bạn tình hoặc với một người có nhiều hơn một bạn tình dục cũng làm tăng nguy cơ nhiễm STD.
Khi sử dụng bao cao su sẽ làm giảm nguy cơ các bệnh STDs. Bao cao su nữ, làm bằng polyurethane, cũng được xem là có hiệu quả chống lại các bệnh STDs.
Bởi vì nhiều STDs thường không có triệu chứng rõ ràng, mọi người có thể không biết khi họ đang bị nhiễm bệnh, vì vậy thiếu niên quan hệ tình dục nên được kiểm tra thường xuyên cho các bệnh STDs.
Người đang được điều trị bệnh giang mai cũng nên đi xét nghiệm STDs khác, và cần phải có thời gian với các bác sĩ để thảo luận cởi mở các vấn đề như hoạt động tình dục. Không phải tất cả thanh thiếu niên đều thoải mái khi nói chuyện với cha mẹ về những vấn đề này.
Tìm sự giúp đỡ
Tất cả thanh thiếu niên nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên cho các bệnh STDs. Con bạn có thể muốn gặp bác sĩ phụ khoa hoặc một chuyên gia trong y học vị thành niên để nói về các vấn đề sức khỏe tình dục. Các tổ chức y tế cộng đồng và trung tâm tư vấn tình dục trong khu vực của bạn cũng có thể cung cấp hướng dẫn.
