Bạn đã bao giờ cảm thấy khó chịu sau khi ăn chưa? Có thể bạn sẽ bị tiêu chảy hoặc nôn mửa. Nếu bạn có những triệu chứng trên thì bạn đã bị ngộ độc thực phẩm.
Ngộ độc thực phẩm là gì?
Ngộ độc thực phẩm là do vi khuẩn, virus hoặc vi trùng khác. Chúng tấn công vào các thực phẩm chúng ta ăn hoặc chất lỏng chúng ta uống. Chúng ta không thể nếm, ngửi, hoặc nhìn thấy những mầm bệnh (mà không có kính hiển vi). Mặc dù chúng rất nhỏ, nhưng chúng có thể ảnh hưởng mạnh trên cơ thể chúng ta.
Ví dụ
Một khi vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm tấn công vào hệ thống của chúng ta, một trong số chúng giải phóng độc tố. Những độc tố này là những chất độc (lý do ta bị ngộ độc thực phẩm), và làm cho ta bị tiêu chảy và ói mửa.
Hầu hết, các bác sĩ gọi “ngộ độc thực phẩm” là một căn bệnh xảy ra một cách nhanh chóng sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Mọi người thường bị tiêu chảy hoặc bắt đầu nôn mửa trong vòng một vài giờ sau khi bị ngộ độc. Tin tốt là, ngộ độc thực phẩm thường chóng khỏi. Hầu hết mọi người hồi phục trong một vài ngày mà không có biến chứng lâu dài.
Trong một vài trường hợp, ngộ độc thực phẩm có thể trở nên nghiêm trọng đến nổi người bệnh phải nhập viện để được các bác sĩ đều trị bệnh.Khi mọi người cần điều trị y tế cho ngộ độc thức ăn, nó thường là do mất nước. Mất nước là biến chứng nghiêm trọng thường gặp nhất của ngộ độc thực phẩm.
Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thực phẩm?
Khi mọi người ăn hay uống cái gì đó đã bị nhiễm vi trùng, họ có thể bị ngộ độc thức ăn. Thông thường, người bị nhiễm độc thực phẩm từ các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật – như thịt, gia cầm, trứng, sản phẩm sữa, và hải sản. Nhưng quả chưa rửa, rau quả, và các loại thực phẩm tươi sống khác cũng có thể bị ô nhiễm và gây bệnh. Ngay cả nước cũng có thể gây ngộ độc.
Những điều cần biết về ngộ độc thực phẩm
Thực phẩm và chất lỏng có thể bị ô nhiễm tại nhiều khâu khác nhau trong việc chuẩn bị thực phẩm, bảo quản và chế biến. Ví dụ như:
Nước được sử dụng để trồng cây lương thực có thể bị nhiễm khuẩn từ xác động vật hoặc phân người.
Thịt gia cầm có thể tiếp xúc với các vi sinh vật lây nhiễm trong quá trình chế biến hoặc vận chuyển.
Thực phẩm có thể bị nhiễm vi khuẩn nếu chúng được bảo quản ở nhiệt độ sai hoặc bảo quản quá lâu.
Trong quá trình sơ chế hoặc chế biến thực phẩm có thể làm ô nhiễm thực phẩm nếu họ không rửa tay đúng hoặc họ sử dụng đồ dùng không sạch hoặc thớt bẩn khi chuẩn bị thức ăn.
Những người gặp vấn đề về sức khỏe (như bệnh thận mãn tính) hoặc hệ thống miễn dịch suy yếu thì có nhiều nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm cao hơn so với những người có sức khỏe tốt.
Mầm bệnh ngộ độc thực phẩm phổ biến
Một số vi sinh vật có thể gây ra ngộ độc thực phẩm. Một số trong những thủ phạm phổ biến nhất là:
Salmonella. Vi khuẩn Salmonella là nguyên nhân hàng đầu của ngộ độc thực phẩm ở Hoa Kỳ. Những vi khuẩn này có ở phân động vật. Các nguyên nhân chính gây ngộ độc salmonella là do ăn các sản phẩm từ sữa, thịt chưa nấu chín, và sản phẩm tươi sống chưa được rửa sạch.
- coli (Escherichia coli). Vi khuẩn E. coli thường xâm nhập vào thực phẩm hoặc nước khi chúng tiếp xúc với phân động vật. Ăn thịt bò chưa nấu chín là lý do phổ biến nhất khiến người dân tại Hoa Kỳ bị ngộ độc E. coli.
Listeria. Những vi khuẩn này chủ yếu được tìm thấy trong các sản phẩm chưa tiệt trùng sữa, hải sản hun khói, và thịt chế biến như xúc xích. Vi khuẩn Listeria cũng có thể làm ô nhiễm trái cây và rau quả, mặc dù nguy cơ này là thấp.
Campylobacter. Những vi khuẩn phổ biến nhất gây nhiễm khuẩn trên thịt, gia cầm, sữa chưa tiệt trùng. Campylobacter cũng có thể làm ô nhiễm nước. Như với các loại vi khuẩn, thường xâm nhập vào các loại thực phẩm thông qua tiếp xúc với phân động vật bị nhiễm bệnh.
Staphylococcus aureus. Những vi khuẩn này có thể được tìm thấy trong các loại thịt, salad, và các loại thực phẩm được chế biến với các sản phẩm sữa nhiễm bẩn. Vi khuẩn S aureus có thể lây lan qua tiếp xúc bằng tay, hắt hơi, hoặc ho. Điều đó có nghĩa là nhiễm trùng có thể được truyền bởi những người sơ chế hoặc chế biến thực phẩm.
Shigella. Vi khuẩn Shigella có thể lây nhiễm từ hải sản hoặc trái cây tươi và rau quả. Hầu hết vi khuẩn lây lan khi người chuẩn bị hoặc chế biến thực phẩm không rửa tay đúng cách sau khi đi vệ sinh.
Viêm gan siêu vi A. Bệnh là do virus có trong động vật có vỏ hoặc trong các loại thực phẩm đã được chế biến bởi một người nhiễm bệnh. Rất khó khăn để xác định nguồn gốc của bệnh bởi vì mọi người có thể không bị bệnh trong 15 đến 50 ngày sau đó.
Noroviruses. Các loại virus thường gây ô nhiễm thực phẩm trong quá trình chế biến.
Các dấu hiệu của ngộ độc thực phẩm là gì?
Ngộ độc thực phẩm biểu hiện phụ thuộc vào các vi trùng gây bênh. Đôi khi một người sẽ bắt đầu cảm thấy khó chịu trong vòng một hoặc hai giờ sau ăn, uống thức ăn hoặc nước bị ô nhiễm. Những lần khác, các triệu chứng có thể không xuất hiện ngay lập tức. Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng sẽ rõ ràng lên trong vòng 1-10 ngày.
Hầu hết người bị ngộ độc thực phẩm sẽ nhận thấy: buồn nôn, đau bụng, chuột rút, tiêu chảy, sốt, nhức đầu.
Trong trường hợp hiếm hoi, ngộ độc thực phẩm có thể gây chóng mặt, mắt mờ, hoặc nhận thấy ngứa ran ở tay. Nghiêm trọng hơn có thể gây khó thở.
Một số loại vi sinh vật gây bệnh, bao gồm cả vi khuẩn Listeria và E. coli, có thể gây nguy hiểm tiềm tàng cho tim, thận, và các vấn đề khác.
Khi bị ngộ độc thực phẩm có nên gọi cho bác sĩ?
Hầu hết các trường hợp ngộ độc thực phẩm không cần sự can thiệp của y tế. Vấn đề nghiêm trọng của ngộ độc thực phẩm là gây mất nước. Nếu bạn bị mất nước bạn nên bổ sung nước đầy đủ để bù nước vào lúc bạn tiêu chảy hay nôn mửa.
Hãy gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất cứ biểu hiện nào sau đây:
- Nôn hơn 12 giờ
- Tiêu chảy có sốt cao hơn 101 ° F (38.3 ° C)
- Đau bụng dữ dội mà không đi cầu
- Phân có máu (tiêu chảy hoặc nhờ thường xuyên) hoặc nôn ra máu
- Đi tiêu có màu đen hoặc nâu sẫm màu
- Tim đập nhanh và mạnh
Bạn nên báo cho cha hoặc mẹ của bạn biết nếu bạn bắt đầu có dấu hiệu mất nước. Để họ liên hệ với bác sĩ và có giải pháp chăm sóc cho bạn hợp lý hơn. Các dấu hiệu của mất nước bao gồm:
- Khát cùng cực
- Không đi tiểu
- Chóng mặt
- Mắt trũng
- Lâng lâng hoặc yếu
Nếu bạn vừa mới ra nước ngoài và bắt đầu bị tiêu chảy hoặc gặp vấn đề về dạ dày, thì bạn nên gọi cho bác sĩ.
Ngộ độc thực phẩm (đặc biệt là tình trạng mất nước) có thể nghiêm trọng hơn đối với những người có hệ miễn dịch bị suy yếu hoặc điều kiện sức khỏe yếu. Nếu bạn có một tình trạng sức khỏe như bệnh thận hoặc bệnh tế bào hình liềm, hãy gọi bác sĩ của bạn ngay khi bạn nhận thấy những dấu hiệu đó có thể là ngộ độc thực phẩm. Phụ nữ mang thai cũng nên cho bác sĩ biết nếu họ bị ngộ độc thực phẩm vì một số vi trùng có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
Các bác sĩ sẽ chữa trị như thế nào?
Bác sĩ sẽ hỏi về những gì bạn đã ăn gần đây, bạn đã bị bệnh bao lâu, và những loại vấn đề bạn đang gặp phải. Các bác sĩ cũng sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe cho bạn.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy mẫu máu, phân, nước tiểu của bạn và gửi nó đến một phòng thí nghiệm để phân tích. Điều này sẽ giúp các bác sĩ tìm ra vi sinh vật gây bệnh.
Hầu hết, ngộ độc thực phẩm có thể tự khỏi mà không cần phải đều trị. Đôi khi, các bác sĩ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn. Nếu mất nước nặng, một số người có thể phải được điều trị tại bệnh viện.
Chăm Sóc bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm tại nhà
Ngộ độc thực phẩm thường xảy ra trong một vài ngày. Bạn có thể làm một vài điều để chăm sóc bản thân:
Nghỉ ngơi nhiều.
Uống nhiều nước để bảo vệ chống lại sự mất nước. Ngoại trừ sữa và thức uống có chứa cafein. Hãy uống từng ngụm nhỏ và chia ra nhiều lần trong ngày để đảm bảo việc bù nước được đầy đủ.
Tránh các thức ăn rắn và các sản phẩm sữa cho đến khi nào tiêu chảy đã ngừng.
Tránh các loại thuốc chống tiêu chảy. Chúng có thể làm cho các triệu chứng ngộ độc thực phẩm kéo dài hơn.
Khi tiêu chảy và ói mửa đã dừng lại, thì bạn nên ăn ít, ăn nhạt, các bữa ăn ít chất béo cho một vài ngày, để dạ dày của bạn không bị khó chịu.
Nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc bạn bắt đầu có dấu hiệu mất nước, hãy liên hệ ngay với bác sĩ của bạn.
Làm thế nào để ngăn chặn ngộ độc thực phẩm?
Để giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm, hãy làm theo những lời khuyên này:
Rửa tay kỹ và thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi chạm vào thức ăn, và sau khi chạm vào thức ăn thô. Dùng xà bông và nước ấm, chà trong ít nhất 20 giây.
Làm sạch tất cả đồ dùng, thớt, và các bề mặt mà bạn sử dụng để chuẩn bị thức ăn với nước xà phòng nóng.
Không uống sữa chưa tiệt trùng hoặc ăn thực phẩm có chứa sữa chưa tiệt trùng.
Rửa sạch tất cả các loại rau tươi và trái cây.
Bào quản thực phẩm tươi sống (đặc biệt là thịt, gia cầm, thủy sản) từ các loại thực phẩm khác cho đến khi chế biến.
Sử dụng thực phẩm dễ bị hư hỏng bất kỳ thực phẩm có ghi ngày hết hạn càng sớm càng tốt.
Nấu tất cả các thực phẩm từ động vật đến một nhiệt độ an toàn. Đối với thịt bò và thịt lợn, ở nhiệt độ ít nhất là 160 ° F (71 ° C). Đối với các loại thịt cứng, nhiệt độ an toàn là 145 ° F. Đối với gà và gà tây, nhiệt độ ít nhất là 165 ° F (74 ° C). Nấu trứng gà cho đến khi lòng đỏ đặc lại. Cá an toàn để ăn khi nó đạt đến nhiệt độ 145 ° F (63 ° C).
Thức ăn thừa trong tủ lạnh nên được bảo quản trong các hộp có nắp đậy an toàn hợp vệ sinh.
Rã đông thực phẩm trong tủ lạnh bằng lò vi sóng, hoặc nước lạnh. Thực phẩm không bao giờ nên giải đông ở nhiệt độ phòng.
Nếu ăn quá ngày hết hạn của nó, mùi vị lạ, hoặc có mùi lạ, thì không nên ăn nó. Hãy nhớ rằng: “Khi nghi ngờ, hãy vứt nó ra.”
Nếu bạn đang mang thai, tránh tất cả thịt sống hoặc nấu chưa chín hoặc hải sản, hải sản xông khói, trứng sống và các sản phẩm có thể chứa trứng sống, pho mát mềm, sữa chưa tiệt trùng và nước trái cây, patê, xà lách trộn, và xúc xích.
Không uống nước từ suối hoặc giếng chưa được đun sôi.
Nếu bạn bị bệnh ngộ độc thực phẩm, hãy liên lạc với cơ quan y tế địa phương của bạn. Nếu họ có thể xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này, họ có thể ngăn chặn và chữa trị nó.
