Bất cứ ai đã từng bị thủy đậu thì sau này có thể phát triển bệnh zona – ngay cả trẻ em. Tuy nhiên, bệnh zona là khá hiếm ở trẻ em và thanh thiếu niên vì có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.
Khái niệm cơ bản về bệnh zona
Bệnh zona, còn gọi là zoster hoặc herpes zoster, là phát ban da do nhiễm virus của các dây thần kinh dưới da. Bệnh zona thường xuất hiện như một dải da bị kích thích và mụn nước ở một bên của ngực, nhưng nó có thể xảy ra bất cứ nơi nào trên cơ thể, kể cả trên mặt và gần mắt.
Nhiều trường hợp bệnh zona có triệu chứng nhẹ, nhưng trường hợp nặng hơn có thể rất đau đớn. May mắn thay, trẻ em và thanh thiếu niên hầu như chỉ nhiễm bệnh ở mức độ nhẹ; các trường hợp nghiêm trọng thường chỉ xảy ra ở người lớn tuổi.
Bệnh zona là do cùng một loại virus gây ra bệnh thủy đậu và rất dễ lây. Vì vậy, nó có thể dễ dàng truyền bệnh cho những ai chưa miễn dịch với bệnh thủy đậu (những người chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu hoặc chưa được chủng ngừa thủy đậu).
Trong khi hầu hết các trường hợp bệnh zona sẽ phát bệnh và biến mất trong vòng chưa đầy một tháng, phương pháp điều trị có sẵn và có thể làm giảm nguy cơ của một đứa trẻ bị biến chứng và mau lành bệnh.
Nguyên nhân
Bệnh zona và thủy đậu đều do virus varicella zoster. Virus này có liên quan đến virus herpes ( nhưng không giống nhau) gây mụn rộp và herpes sinh dục, đó là lý do tại sao bệnh zona đôi khi được gọi là herpes zoster.
Sau khi một người nào đó đã từng bị thủy đậu, virus vẫn không hoạt động (ngủ) trong hệ thống thần kinh của người đó đối với phần còn lại của cuộc sống, mặc dù bệnh thủy đậu đã khỏi. Ở nhiều người, virus sẽ không bao giờ quay trở lại. Nhưng trong khoảng 1 triệu người Mỹ trong một năm, nó bùng lên và gây ra bệnh zona. Nó có thể cho phép bệnh zona phát lên nhiều hơn một lần, nhưng điều này là không phổ biến.
Các bác sĩ không chắc chắn lý do tại sao virus đột nhiên phát lên một lần nữa sau nhiều tháng hoặc nhiều năm không hoạt động. Nó có thể là do hệ thống miễn dịch của chúng ta trở nên dễ bị tổn thương nhiễm trùng hơn khi chúng ta già và có thể giải thích lý do tại sao bệnh zona là phổ biến hơn ở người lớn tuổi.
Những trẻ em đã bị bệnh thủy đậu phải đối mặt với một nguy cơ phát triển bệnh zona nếu hệ thống miễn dịch của họ đã bị suy yếu do các bệnh như AIDS hay ung thư, hoặc do uống một số loại thuốc.
Các triệu chứng
Trong nhiều trường hợp, các triệu chứng đầu tiên của bệnh zona là ngứa ran, ngứa và đôi khi đau ở khu vực nơi phát ban sẽ xuất hiện. Điều này có thể gây khó chịu: Con của bạn có thể cảm thấy ngứa.
Khi phát ban xuất hiện, chúng bắt đầu nổi mụn ở một bên của cơ thể hoặc khuôn mặt. Các mụn nhọt thay đổi để mụn mủ đầy, vỡ ra và đóng vảy trong khoảng 7 đến 10 ngày. Các vảy thường lành và rụng đi khoảng 2 đến 4 tuần sau khi phát ban bắt đầu.
Một số trẻ em mắc bệnh zona cũng có thể bị sốt, nhức đầu, mệt mỏi. Trong trường hợp hiếm hoi, một đứa trẻ có thể có những cơn đau của bệnh zona mà không phát ban.
Một số người có triệu chứng nặng hơn, nhưng thường xảy ra ở những người trên 50 tuổi.
Các biến chứng
Hầu hết các ca bệnh zona sẽ chữa lành, có hoặc không điều trị, và sẽ không dẫn đến bất kỳ vấn đề khác. Trong trường hợp hiếm gặp, bệnh zona có thể dẫn đến biến chứng, bao gồm:
Đau liên tục (đau thần kinh): Hư sợi thần kinh trong da gửi thông tin nhầm cho não, dẫn đến đau trong một thời gian dài sau khi bệnh zona phát ban đã biến mất.
Vấn đề tầm nhìn: Nếu bệnh zona xảy ra gần hoặc ở một mắt, nó có thể dẫn đến mất thị lực.
Nhiễm trùng da: phát ban zona có thể bị nhiễm vi khuẩn, dẫn đến bệnh chốc lở hoặc viêm mô tế bào.
Vấn đề với hệ thần kinh: Bệnh zona trên khuôn mặt có thể liên quan đến dây thần kinh khác nhau, chúng kết nối đến não. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề thần kinh liên quan như liệt mặt, vấn đề thính giác, và các vấn đề với sự cân bằng. Trong trường hợp rất hiếm gặp, bệnh zona có thể dẫn đến viêm não (viêm não).
Chẩn đoán
Nếu bạn nghĩ rằng con của bạn có thể mắc bệnh zona, gọi bác sĩ của bạn. Nếu như con bạn có khả năng mất bệnh zona ở mặt hãy đưa con đến bác sĩ ngay để tránh chúng lây nhiễm đến vùng mắt.
Nếu con của bạn có hệ thống miễn dịch suy yếu, hãy gọi bác sĩ ngay lập tức để tránh các biến chứng.
Thông thường, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh zona chỉ bằng cách kiểm tra các phát ban và mụn nước. Trong trường hợp hiếm hoi, các bác sĩ có thể loại bỏ một mẫu nhỏ của mô bị nhiễm bệnh để kiểm tra trong phòng thí nghiệm.
Điều trị
Không phải tất cả những đứa trẻ mắc bệnh zona đều cần điều trị. Nhưng nếu các bác sĩ quyết định phương pháp điều trị có thể giúp đỡ, nó phải được bắt đầu càng sớm càng tốt.
Thuốc chống vi rút không thể thoát khỏi cơ thể của virus, nhưng chúng có thể làm giảm cơ hội của các biến chứng và giúp đẩy nhanh quá trình chữa bệnh. Thời gian bắt đầu điều trị sớm hơn, hiệu quả hơn và ít rủi ro hơn cho cácbiến chứng. Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc điều trị cho con bạn.
Để điều trị cơn đau liên quan đến bệnh zona, các bác sĩ có thể kê toa một loại kem, phun màu, hoặc miếng dán da để làm tê da và làm cho nó bị tổn thương ít hơn. Một số loại thuốc theo toa cũng có thể giúp giảm đau một cách dễ dàng. Đừng cho con bạn hay thiếu niên dùng aspirin, vì nó có thể dẫn đến một căn bệnh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng gọi là hội chứng Reye.
Nếu zona gây ngứa, bác sĩ có thể đề nghị dùng một loại kem thuốc hoặc các loại thuốc được gọi là thuốc kháng histamine.
Để giúp quản lý các triệu chứng ở nhà, giữ vệ sinh cho các vùng da nhiễm. Rửa sạch với nước và xà phòng nhẹ, gạc ướt với các mụn nước nhiều lần trong ngày để giảm đau và ngứa. Tắm bột yến mạch cũng có thể gảm cảm giác khó chịu.
Để ngăn chặn virus lây lan cho người khác, cách ly trẻ khi chúng bị phát ban.
Phòng ngừa
Bệnh zona không ngăn ngừa hoàn toàn. Nhưng chủng ngừa thủy đậu có thể làm cho các trường hợp nhiểm zona ít nghiêm trọng. Vì vậy, nếu con bạn chưa từng bị thủy đậu,thì tốt nhất bạn nên đưa con đi chủng ngừa.
Có một loại vắcxin chống lại bệnh zona, nhưng các bác sĩ thường chỉ dùng cho người lớn tuổi. Đó là một phần do người lớn tuổi khi mắc bệnh zona sẽ nghiêm trọng hơn. Trẻ em không có khả năng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bệnh zona.
Trẻ em khi bị phát ban zona cần được chăm sóc cách ly cho đến khi khỏi bệnh.
Trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, những người có hệ miễn dịch suy yếu, và bất cứ ai chưa miễn dịch với bệnh thủy đậu nên tránh tiếp xúc gần gũi với những ai có bệnh zona cho đến khi phát ban hoàn toàn bình phục.
